Seinstelsel 46
Voor de tweede wereldoorlog werd in Nederland al een begin gemaakt met de invoering van lichtseinen in seinstelsel 38. Seinstel 46, dat vanaf 1949 in gebruik was en zou worden vervangen door het seinstelsel 54, was in de tijdens en na de tweede wereldoorlog ontworpen door ir. J.H Verstegen. In de publicatie "Vernieling, Herstel en Toekomst van het seinwezen der Nederlandse Spoorwegen" beschrijft Verstegen de voors en tegens van verschillende soorten "multiple aspect signalling". Het seinstelsel 46 gebruikte bij inrijseinen een driehoogte stelsel. Dat wil zeggen dat zo'n lichtsein drie boven elkaar geplaatste lampen had. De hoogte van het getoonde seinbeeld gaf aan of de rijtoestemming of remopdracht de zgn. "hoge", "midden" of "lage" snelheid betrof, door het te tonen door middel van de bovenste, middelste of laagste seinlamp. In de niet gebruikte lampen werd dan een een wit licht getoond. Blokseinen bestonden uit een seinlamp. Hoe hoog die midden of lage snelheid was kon worden aangegeven met cijfers op het achtergrondschild van het betreffende seinhuis.
Het vernieuwend van seinstelsel 46 was dat het de functie van voor- en hoofdsein in de seinen combineerde. Elk sein fungeert tevens als voorsein van het volgende sein. Dat was overigens ook al mogelijk met armseinen, door het gebruik van zgn. drie-standenseinen, bijvoorbeeld in de VS, maar een dergelijk seinstelsel is in Nederland niet toegepast.
In dat driehoogtesein herken je met wat fantasie nog wel de nachtkleuren van de mechanische vertakkingsseinen onder elkaar geplaatst, waarbij het rood vervangen werd door wit.
Elke seinlamp bestond uit een SA mechanisme, een zgn. kleurwisselaar, waarin een beweegbaar brilletje met gekleurde lenzen voor de lamp kon bewegen om de gewenste seinkleur te tonen. Het brilletje bevatte een gele, een groen of geen lens (wit licht). Zulke kleurwisselaars werden ook in seinstelsel 54 gebruikt, met in het brilletje een rood, geel en groen lensje. Een nadeel van het driehoogte stelsel is dat het bij het defect gaan van de lamp een onduidelijk seinbeeld toont hetgeen tot verwarring kon leiden.
Meer over seinstelsel 46 is te lezen op www.seinarm.nl, de Infrasite, bij de IRSE Nederland, op beneluxspoor net en bij Nico Spilt
Plaatjes van de seinbeelden in vind je op www.klassiekebveiliging.com