De beveiliging van beweegbare spoorwegbruggen
Functie
Ten behoeve van de functie rijwegintegriteit moet onder andere vastgesteld worden dat als zich een beweegbare brug in de rijweg bevindt, deze veilig berijdbaar is.
De Regeling spoorverkeer bepaalt:
Op hoofdspoorwegen waar de ter plaatse toegestane snelheid hoger is dan 40 kilometer per uur worden in ieder geval:
• a. wissels;
• b. gelijkvloerse kruisingen van sporen;
• c. spooraansluitingen; en
• d. beweegbare bruggen
beveiligd door seinen die tenminste rood licht kunnen uitstralen of door ETCS
Tussen een beweegbare brug en een daarvoor geplaatst sein bestaat een zodanig verband dat als dit sein voorbijrijden toestaat, de brug in de juiste stand is vastgelegd.
Functievervuller Brugcontroleinrichting
We onderscheiden verschillende typen beweegbare spoorwegbruggen:
• Draaibruggen.
• Ophaalbruggen.
• Basculebruggen.
• Hefbruggen.
Bij deze beweegbare spoorwegbruggen is een inrichting nodig die ervoor zorgt, dat:
1. Het pas mogelijk is, de seinen aan weerszijden van de brug in de stand veilig te stellen, wanneer de brug nauwkeurig in de juiste positie ligt en geheel is opgezet.
2. Wanneer de brug gesloten is, deze niet geopend kan worden zolang de seinen nog veilig aangeven.
Deze inrichting wordt in het algemeen de "Brugbeveiliging" genoemd en bestaat uit de volgende onderdelen:
1. Een stangenstelsel met hefbomen en linialen welke door een handel of bewegingsmechanisme wordt aangedreven.
2. Een brugslot of brugcontactinrichting welke op één of beide landhoofden wordt aangebracht.
Het brugslot of de brugcontactinrichting (BCI) is gekoppeld met de seinen en wel zodanig, dat de seinen alleen op veilig kunnen staan als de liniaal in het slot gestoken is en omgekeerd de liniaal niet uit dat slot getrokken kan worden, zolang de seinen op veilig staan.
Iedere spoorbrug heeft dus een brugcontroleinrichting met een brugcontact waarmee de veilige berijdbaarheid van de brug in het sein voor de brug wordt gecontroleerd. Als de brug open staat (of wordt vrijgegeven door de treindienstleider) is het brugsein in de stand stop. Omdat een beweegbare brug een bijzonder gevaarpunt is, moet het sein dat de brug dekt tenminste 200m voor de brug worden geplaatst. Met andere woorden, hier wordt een doorschietlengte van 200m vereist. Zie het “Eindrapport Brugsein defect bij geopende Zaanbrug 2 november 2015” voor de beschrijving van dit type hazard.
Het brugsein wordt als regel van ATB vv voorzien naar aanleiding van incidenten waarbij een trein bij slecht zicht (dichte mist) een gedoofd sein te laat opmerkte en dit gedoofde sein passeerde.
Veilig berijdbaar
Een beweegbare brug is veilig berijdbaar indien:
• De spoorstaven correct aansluiten.
• De brug oplegging heeft.
• Bij gebalanceerde bruggen het grendel is uitgestoken.
• Bij bruggen met ‘achteroplegging’ het opzetmechaniek correct heeft gefunctioneerd
Grenswaarden
• De oplegging: -1 tot + 3 mm hoogte en -2 tot +2 mm breedte
• Het grendel: minimaal 4 cm uitgestoken.
• De spoorstaaf overgang
Vrijgave en bediening
De grendels van de brug zijn opgenomen in de voorwaarden van de brugseinen. Dit zijn de laatste seinen voor de brug.
De grendels van de brug kunnen niet worden geopend als er een rijweg is ingesteld vanaf het voorgaande sein naar het brugsein of wanneer de laatste as van een trein de spoorsectie waarin de brug ligt, nog niet heeft verlaten. Wanneer aan deze voorwaarden is voldaan, kan de treindienstleider tijdens een van de brugopeningstijden het grendel aan de brugwachter geven. De laatste seinen voor de brug tonen dan het seinbeeld rood en de treindienstleider kan geen rijweg instellen vanuit deze seinen. Wanneer de brugwachter het grendel weer heeft teruggegeven aan de treindienstleider, kan deze weer rijwegen instellen vanuit de betreffende seinen.
De treindienstleider geeft de bediening van de brug vrij aan de brugwachter, waardoor de brugseinen in de stand stop (rood) worden gebracht. De brugwachter opent daarna de brug en het scheepvaartverkeer begint de brug te passeren.
Bronnen en literatuur:
- ILT Rapport: Trein passeert gedoofd sein bij de Zaanbrug, Onderzoek naar aanleiding van de passage van gedoofd sein 194 tussen Zaandam en Zaandam Kogerveld door trein 1514 op 2 november 2015
- https://www.klassiekebeveiliging.com/Brugbeveiligingen.htm
- https://bruggenstichting.nl/85-bruggen/bruggen-2007/bruggen-december-2007/415-veiligheid-beweegbare-spoorbruggen
- Notitie: “Beveiliging van beweegbare spoorwegbruggen”, Is 5.2.2, dateert van voor 1986
- Cursus TA: Brugsloten