Heuvelen
Het principe van het heuvelen (c) Mick Lenssen
Voor het heuvelen moet er een heuvel aanwezig zijn, waarover een heuvelspoor ligt. Goederentreinen worden in delen (afloopjes) ontkoppeld en vervolgens duwt een locomotief deze trein langzaam over de heuvel. Als een afloopje (een wagen of groepje van gekoppelde wagens (wagengroep) dat bij elkaar blijft) het hoogste punt van de heuvel gepasseerd is, rolt het van de heuvel af en maakt enige vaart. Onderaan de heuvel splitst het heuvelspoor zich in een flink aantal verdeelsporen, en via wissels wordt het afloopje naar een van de verdeelsporen geleid. De wissels moeten snel omgelegd kunnen worden, namelijk nadat het afloopje het wissel in zijn geheel is gepasseerd en voordat het volgende afloopje bij de wissels aankomt. Hiervoor worden vaak wisselstellers met korte omlooptijden (ordegrootte < 1 sec) gebruikt (snellopers). Bij moderne heuvelterreinen wordt het stellen van wissels door procescomputers gestuurd, wat samen met die snellopers een hogere snelheid bij het heuvelen mogelijk maakt en waardoor de capaciteit van het heuvelterrein wordt vergroot. Meestal wordt een "gewone" interlocking gebruikt om de rijwegen op de aankomst- en vertreksporen te bedienen en bestuurt de procescomputer de wissels tussen heuvel en verdeelsporen.
Hieronder een Prorail uitleg/animatie van het heuvelproces:
Op de Kijfhoek worden goederentreinen gerangeerd dmv een dergelijk heuvelproces. Daarbij worden de wagens in een trein die aangekomen is op de aankomst of ontvangstsporen d.m.v het heuvelsysteem naar bestemming gesorteerd naar verdeelsporen. Op elk verdeelspoor ontstaan zo een nieuwe trein.
Hieronder een animatie van het heuvelproces geproduceerd door de Movares Studio SK ter gelegenheid van het bezoek op 31 mei 2007 aan de Kijfhoek tijdens de IRSE Conventie 2007
Na aankomst van een trein op de aankomstsporen worden groepjes van wagens losgekoppeld om gesorteerd te kunnen worden. Bij het heuvelen wordt zo''n trein die nu bestaat uit (groepje van) losgekoppelde wagen(s) een zgn wagengroep, de "afloopjes", door een radiografisch bestuurde locomotief tegen een heuvel opgeduwd waarna die asloopjes een voor een door de zwaartekracht naan de andere kant van de heuvel naar beneden gaan rollen, in de richting van de wissels die ze naar de verdeelsporen sturen. Railremmen remmen de wagens waar nodig af zodat ze als het goed gaat juist voor de wagens die al op het verdeelspoor staan vrijwel tot stilstand komen of daar met een lage snelheid tegenaan rijden. Een bijdruksysteem duwt de wagens die op het verdeelspoor zijn aangekomen naar de voorgaande wagens waarmee ze weer gekoppeld moeten worden. Dat hele proces wordt d.m.v. de procescomputer in het het heuvelsysteem geautomatiseerd.
Bronnen:
Wikipedia
IRSE Conventie 2007 lezingen
Feijenoordse Meesters (websitenu alleen nog via de wayback machine te vinden)
Heuvelproces (Feijenoordse meesters)
IRSE News Issue 2019 Feb 2016 Swiss section visit to Lausanne marshaling yard
Laatste aanpassing
24 januari 2024